Testament własnoręczny czy notarialny?
Testament własnoręczny może być sporządzony w stosunkowo łatwy sposób. Do jego ważności wystarczy, że spadkodawca sporządzi go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą. Nieważny jest testament sporządzony na maszynie, komputerze, czy też przez inną osobę i jedynie podpisany przez spadkodawcę. W praktyce niestety często okazuje się, że to właśnie testamenty własnoręczne są najczęściej niszczone, podważane, bądź to co spadkodawca w nich umieszcza nie rodzi takich skutków prawnych jak się spodziewa.
Oto przykłady z praktyki:
- Po śmierci spadkodawcy w jego mieszkaniu pojawia się najbliższa rodzina, która zamierza pozamykać wszystkie jego sprawy, między innymi uregulować zaległe opłaty. W tym celu przeszukuje dokumenty zmarłego i wśród nich znajduje sporządzony przez zmarłego testament własnoręczny. Po zapoznaniu się z jego treścią okazuje się, że osoby te nie zostały przez spadkodawcę powołane do spadku. Zmarły do całego swojego majątku powołał swojego przyjaciela. Niezadowolona z tego faktu rodzina, niszczy sporządzony przez zmarłego testament, co skutkuje tym, że to właśnie oni jako jego najbliższa rodzina nabędą spadek po zmarłym, wbrew ostatniej woli spadkodawcy. A gdyby zmarły zostawił testament notarialny? Testament notarialny jest przechowywany u notariusza, stąd nie ma ryzyka, że zostanie zniszczony.
- Testament własnoręczny został odnaleziony i złożony w sądzie celem jego otwarcia i ogłoszenia, a także stwierdzenia nabycia spadku z testamentu. Uczestnikami takiego postępowania oprócz spadkobierców wskazanych w testamencie muszą być również te osoby, które dziedziczyłyby gdyby zmarły nie pozostawił testamentu. Jedna z tych osób niepowołanych do spadku w testamencie podnosi, że zmarły w dacie sporządzenia testamentu przyjmował silne leki, które mogły mieć wpływ na sporządzenie przez niego testamentu określonej treści. Wówczas należy przesłuchiwać świadków i ewentualnie biegłych lekarzy, którzy potwierdzą zdolność zmarłego do sporządzenia testamentu własnoręcznego w sposób świadomy i swobodny. Natomiast, gdyby zmarły pozostawił testament notarialny, kwestionowanie jego ważności na podstawie wskazanej wyżej okoliczności, byłoby utrudnione. Notariusz sporządzający testament poddaje ocenie poczytalność osoby składającej oświadczenie ostatniej woli, jak również czy decyzja o jego złożeniu jest swobodna, co w kontekście sprawowania zawodu zaufania publicznego oraz doświadczenia zawodowego notariusza niemal wyklucza sporządzenie testamentu nieważnego w oparciu o przesłankę braku swobody i świadomości testatora.
Powyższe historie oczywiście nie wyczerpują ogromu spraw związanych z testamentami, z którymi spotykam się w praktyce. Życie pisze wiele scenariuszy, wiele z nich jest niezgodnych z tym co mamy w planach… Przed sporządzeniem testamentu warto skorzystać z konsultacji prawnika, który doradzi, jak najlepiej rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci.
adwokat Natalia Galwas
tel. 501 203 087